IPC: Speeddaten

Interessant voor ondernemers die willen innoveren en niet vies zijn van een beetje samenwerken.
IPC staat voor Innovatie Prestatie Contract. Het is een instrument van SenterNovem om bedrijven aan te zetten tot samenwerken rond innovatie. Zie blog Preconcurrentieel en de daarin vermelde oratie van Dany Jacobs voor een uitleg over hoe EZ denkt over innovatiestimuleren.

Wat is de formule voor IPC?
50% subsidie op de eigen uren die aan innovatie worden besteed en vooral op de externe kosten die worden gemaakt voor apparatuur, materialen kennis inkoop e.d. met een totaal van maximaal 100K Euro per deelnemer (dus max 50K subsidie).
Echter, 20% van het bedrag moet worden gestoken in een gezamenlijke ontwikkeling tussen 2 of meer partijen. Partners in ........

IPC in de praktijk
Deze week was ik met zo'n 15 bedrijven op het kantoor van de NRK (kunststoffen branche organisatie) om IPC contracten te tekenen. De NRK maakt van de gelegenheid gebruik om de betrokken ondernemers onderling te laten netwerken en kennis uit te wisselen.

Niet alle bedrijven hadden op dat moment al een partner weten te vinden voor een gezamenlijke ontwikkeling. Geen samenwerking betekent geen subsidie.
Voor deze singels, maar ook voor de bedrijven die al een partner hadden, was een speeddate 'ingelamineerd'. Is dat een goede manier voor ondernemers om een partner te vinden?

Speeddaten
Wellicht anders dan veel singels op Speeddating weten ondernemers vrij aardig waarnaar ze op zoek zijn. Bovendien herkennen bewuste ondernemers snel een mooie kans als deze zich voordoet. Een ondernemer weet doorgaans snel wat hij/zij aan de andere ondernemer kan hebben, maar er zijn weinig gelegenheden om elkaar te ontmoeten.
Wat mij opvalt in deze setting: 'no-nonsense' en 'recht op het doel af' zijn de toegepaste vormen van beleefdheid.

Het daten, om zo vlak voor de indieningsdatum van de IPC een partner te vinden, ging uitzonderlijk goed. Ook ondernemers die al waren voorzien van een partners hebben zo nieuwe contacten gelegd en/of ideeën opgedaan.

De adviseur
Wat moet je nu als koppelaar, want zo zie ik soms mijn dienstverlening, op een speeddate bijeenkomst waar alle gasten elkaar goed weten te vinden?
Ik heb mijn laptop maar tevoorschijn gehaald en heb de snode ontwikkeling die zich ontrolde tussen de 2 ondernemers die voor mij zaten, voor ze opgeschreven. Ik maakte mezelf toch nog nuttig met wat kritische vragen om hun plannen concreter te krijgen. Partners vinden het de eerste keer vaak onwennig om... het papierwerk op de juiste manier in te vullen. Maar de praktijk valt mee. Bewijs: een aanzienlijk deel van de ondernemers deed het voor de 2e keer. 


De IPC staat juist bekend als een laagdrempelige regeling. De regeling kent een relatief geringe administratieve last. Bovendien kunnen de ingediende plannen van de partners gedurende haar 3 jaar looptijd worden aangepast aan de actualiteit. Dit is omdat het EZ gaat om het succes van de technologische ontwikkeling voor de bedrijven. Volgende keer gaan de ondernemers, NRK en Syntens meer tijd nemen om de plannen op te schrijven en gaan meer bedrijven, vanuit Groot Composiet en vanuit Syntens, hiermee geholpen worden.

Preconcurrentieel

Subsidies... voor veel ondernemers een lastig onderwerp. Er lijkt soms een pot met geld van de overheid speciaal voor je klaar te staan, maar bij nadere beschouwing, voldoe je niet aan de voorwaarden om er van gebruik te mogen maken. Shit, je bent innovatief als bedrijf en je hebt nog wel zoveel belasting betaald om die pot te vullen.

Ook het project Groot Composiet maakt gebruik van subsidiegeld. Zie waarom deze blog. Ook hier worden eisen gesteld aan de ingediende plannen en lukt het niet altijd om aan de gestelde eisen te voldoen. Soms sta ik als adviseur volledig achter een bepaalde ontwikkeling die een bedrijf wil opzetten, maar ik moet toch een ondernemer afraden door te zetten met zijn voorgenomen aanvraag voor subsidiëring door Groot Composiet. Na collegiaal overleg heb ik pas geleden het voortzetten van zo'n aanvraag afgeraden.
Onderstaand probeer ik als leidraad voor ondernemers de algemene "geest" (en niet de "letter") van subsidie regelingen weer te geven. Wellicht helpt dit om bij je eigen bedrijf goede kansen te signaleren en/of frustratie te voorkomen.
Uitgangspunten:

1. Technische vernieuwing is goed voor een bedrijf.
   Het gaat erom dat de vernieuwing inderdaad "nieuw" is voor het betreffende bedrijf (technologie, product, manier van zaken doen e.d.). Want het gaat om het belang voor het individuele bedrijf. We laten hier voor het gemak even buiten beschouwing dat er ook een bedrijven zijn die vooral niet moeten proberen te vernieuwen of juist eens wat minder moeten vernieuwen om te oogsten uit eerdere vernieuwing.
   
2. Samenwerking tussen bedrijven is goed voor bedrijven.
   Twee of drie weten meer dan één, mogelijk zijn ze complementair, mogelijk heeft het ene bedrijf de toegang tot een interessante markt en het andere de techniek. Het stimuleert en oefent bedrijven om de blik naar buiten te richten (bij grote bedrijven is dit probleem vaak veel ernstiger). Een welgemeend advies van een collega ondernemer heeft impact.
3. Samenwerking met een kennisinstituut of een onderwijs instelling is goed voor een bedrijf.
   Vaak ben ik het met deze stelling niet eens (zie FTR). Een instituut en een onderwijs instelling hebben een ander belang, andere tijdschalen, een andere drive, een ander tarief en een andere agenda. Vaak matcht dit niet met die van de onderneming. Zorg dat je de instelling goed in de houdgreep hebt, en zelf al heel goed hebt nagedacht over het probleem voordat je deze samenwerking aangaat. Graag reacties die tonen dat ik hier ongelijk heb,  want dan kan iedereen ervan leren.
4. Inkopen van advies en kennis is goed voor een bedrijf.
   Veel kennis en technologie is al beschikbaar. Vaak is het beter om dat te gebruiken (of te verbeteren) dan het wiel opnieuw uit te vinden. Ook dit stimuleert de blik naar buiten.
   

De overheid, EZ, heeft er geld voor over om deze uitgangspunten bij bedrijven te stimuleren. Immers deze uitgangspunten worden geacht goed voor de ondernemingen te zijn. Bij succes brengen ze uiteindelijk via diverse belastingen meer geld in het laadje van de BV Nederland. EZ wil graag goede ontwikkelingen bij bedrijven steunen, maar hoe weet een overheid dat het niet aan een dood paard trekt of het stervend paard nog een tijdje in leven houdt? Aan een dergelijk industriebeleid is al veel leergeld betaald, zie o.a. pag. 13-14  oratie Dany Jacobs 2009, maar zeer de moeite waard is het om de gehele oratie te lezen.
Tegenwoordig probeert de overheid juist geen invloed uit te oefenen op de beslissingen van bedrijven. Dat zou de marktwerking verstoren.

Als een bedrijf denkt succesvol de markt op te gaan met een nieuwe ontwikkeling dan is dat een commerciële beslissing van het bedrijf om dat wel of niet te doen. De overheid wil op deze keuze om de markt wel of niet op te gaan geen invloed uitoefenen. Een goed commercieel plan of een opdracht kan in principe met geleend geld van een bank worden gefinancierd. Als het plan echter innovatief is, zijn banken doorgaans voorzichtiger. Dan kan de overheid bijspringen met een risicodragend krediet, zie bijv. BMKB. Bij succes moet het krediet gewoon worden afgelost. Een door de overheid gegarandeerd krediet is geen subsidie omdat het gewoon wordt afgelost.
Hieruit moet duidelijk zijn dat de overheid niet verstorend wil/mag optreden in het concurrentieproces tussen bedrijven. Geen bedrijf mag door subsidie of steun worden voorgetrokken.

Wel probeert de overheid bedrijven aan te zetten en te helpen met het nemen van beslissingen die gebaseerd zijn op meer kennis, bijvoorbeeld door met subsidie voor een bedrijf de drempel voor het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie te verlagen. Na een dergelijk haalbaarheidsonderzoek moet de ondernemer weer zonder subsidie de eigen commerciële afweging maken. Ook is het soms mogelijk om gesubsidieerd een nieuwe technologie te ontwikkelen (onder andere in het project Groot Composiet). Dit is eigenlijk te vergelijken met een haalbaarheidsonderzoek. Na die ontwikkeling kan een beter onderbouwd besluit genomen worden om wel of niet in die nieuwe techniek te investeren. De uiteindelijke vraag: "kan de ontwikkeling door het bedrijf werkelijk commercieel gemaakt worden?" moet niet door subsidie worden beïnvloed. Zo'n kijk op subsidie heeft ook zijn weerslag; stel nu dat een ondernemer een opdracht al binnen heeft, dan is bovengenoemd besluit feitelijk al genomen. In de ogen van de subsidiegever is er geen ondersteuning meer nodig om tot het beoogde, beter onderbouwde commerciële besluit te komen.

Als je denkt dat een van de bovengenoemde uitgangspunten toepasbaar is voor een project dat je overweegt uit te voeren, dan is het goed om contact te zoeken met adviseurs van Syntens én SenterNovem. Beide instellingen zijn er om ideeën verstandig verder te helpen.
Ook subsidie heeft ook een keerzijde. Bij een subsidie aanvraag (en krediet met overheidsborgstelling) moet er een redelijk plan geschreven worden. Dat valt niet altijd mee, met name als er nog veel onzekerheden zijn. Ook moet er vervolgens een administratie worden bijgehouden om aannemelijk te maken hoe het subsidiegeld is besteed. Soms kost dat meer moeite (en dus kosten) dan het de ondernemer waard is. Even goede vrienden.

Waarom deze blog?

Ik ben voor een tijd uitgeleend aan ATO speciaal voor het door EFRO gefinancierde project Groot Composiet. Een project dat ook goed past bij de doelstellingen van mijn werkgever Syntens.
Groot Composiet gaat over (open)innovatie met en tussen verschillende Composiet bedrijven. Hierover een volgende keer meer.
Open innovatie gaat om kennis delen, dat zal ik onder andere hier met deze blog doen, maar het gaat vooral om kennis delen tussen de deelnemende composiet bedrijven.
Daarnaast, en vooral, is het proces van innoveren gewoon leuk en soms hilarisch. Dat zal ik hier ook proberen te delen. Als innovatieadviseur mag je een eindje delen in het avontuur van de innoverende ondernemer. Dat is vaak een heel persoonlijk avontuur waarbij je soms grote euforie ziet en soms ellende meemaakt. Zonder persoonlijke details weg te geven wil ik de lezer hier ook wat van laten merken.

Even kort over EFRO.
Wat nu komt is vast juist én onjuist. Het geld dat Nederland verdient aan haar aardgasvoorraad kan de Nederlandse overheid niet zomaar uitgeven om een Bank aan te schaffen of een ander lek te dichten. De EU houdt controle over het nut van de besteding van deze aardgasopbrengst. Geldige bestedingen zijn bijvoorbeeld investeringen in wetenschap & technologie, versterking van regio's en infrastructurele projecten.
Persoonlijk denk ik dat zonder deze Europese regel, een beetje politicus deze inkomsten van de staatskas op een manier zou weten in te zetten voor een veel directer doel. Hoe gelukkig mogen wij ons prijzen dat de EU zich met binnenlands beleid bemoeit...